Zabezpieczenie roszczeń

Podstawy postępowania zabezpieczającego
Zabezpieczenie może być udzielone w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu
przez sąd państwowy lub polubowny. Dotyczy to procesu jak i postępowania
Postępowanie zabezpieczające to zabezpieczenie roszczeń wierzyciela (uprawnionego), które nie zostały jeszcze stwierdzone tytułem wykonawczym.
Komornik dokonuje zabezpieczenia na podstawie postanowienia sądu, w sposób, który jest w nim określony zgodnie z dyspozycją sądu lub Ana podstawie nakazu zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym zgodnie z trescia art. 492 kpc.
Wniosek o zabezpieczenie składa uprawniony w trakcie trwania sporu sądowego.
Uprawniony po uzyskaniu nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym jak również posiadając stosowne postanowienie sądu o udzieleniu zabezpieczenia może niezwłocznie złożyć wniosek do komornika o wykonanie zabezpieczenia (art. 492 k.p.c.) co oznacza, że bez konieczności uzyskiwania klauzuli wykonalności, a więc przy znacznej oszczędności czasu, uprawniony może uzyskać zabezpieczenie jego wierzytelności.
Komornik dokonuje zabezpieczenia roszczeń pieniężnych poprzez: zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego.
Koszt: opłata za przeprowadzenie postępowania zabezpieczającego wynosi 5% wartości roszczenia, które podlega zabezpieczeniu (nie mniej jednak niż 150,00 zł i nie więcej niż 50 000,00 zł) + w zależności od konkretnej sprawy niezbędne wydatki gotówkowe w postaci kosztów dojazdu poza miejscowość będącą siedzibą komornika oraz koszty doręczenia korespondencji określone art. 6 ustawy o kosztach komorniczych.

nieprocesowego. Zabezpieczenie jest dopuszczalne również w sytuacji, gdy orzeczenie
wydane w postępowaniu rozpoznawczym nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji.
Możliwe jest zatem uzyskanie zabezpieczenia nie tylko w sprawie o zasądzenie
świadczenia, lecz także w sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku
prawnego lub prawa, a także w sprawie o ukształtowanie stosunku prawnego.
Wyjątek! Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych przeciwko
Skarbowi Państwa jest niedopuszczalne
Udzielenia zabezpieczenia pieniężnego może żądać każda strona lub uczestnik
postępowania (nawet pozwany), jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w
udzieleniu zabezpieczenia. W tym celu należy złożyć stosowny wniosek (inaczej jest w
postępowaniach, które mogą być wszczęte z urzędu) oraz uiścić opłatę w wysokości 100
zł, chyba że wniosek został zgłoszony w piśmie rozpoczynającym postępowanie. Nie
podlega opłacie sądowej wniosek o udzielenie zabezpieczenia zawarty w pozwie albo we
wniosku wszczynającym postępowanie nieprocesowe. Przykładem uprawdopodobnienia
roszczenia może być np. faktura, umowa, ugoda bądź inny dokument.
Granice zabezpieczenia roszczeń pieniężnych
Główną zasadą zabezpieczenia jest to, że nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia.
Oczywiście i w tym przypadku występują wyjątki.
Sytuacje, w których zabezpieczone świadczenia przekazywane są uprawnionemu:
– w sprawach o alimenty;
– rentę, sumę potrzebną na koszty leczenia, z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie
ciała lub utratę życia żywiciela albo rozstrój zdrowia oraz o zmianę uprawnień objętych
treścią dożywocia na dożywotnią rentę;
– wynagrodzenie za pracę;
– należności z tytułu rękojmi lub gwarancji jakości albo kary umownej, jak również
należności z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży
konsumenckiej, przeciwko przedsiębiorcy do wysokości dwudziestu tysięcy złotych;
– należności z tytułu najmu lub dzierżawy, a także należności z tytułu opłat obciążających
najemcę lub dzierżawcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego lub
użytkowego – do wysokości dwudziestu tysięcy złotych;
– naprawienie szkody wynikającej z naruszenia przepisów o ochronie środowiska;
– wynagrodzenie przysługujące twórcy projektu wynalazczego;
– przyznanie państwowej kompensaty przysługującej ofiarom niektórych czynów
zabronionych, w części na pokrycie niezbędnych kosztów leczenia, rehabilitacji lub
pogrzebu;
– zabezpieczenie przy ustaleniu ojcostwa
Doręczenie postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia
Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia, wydane na posiedzeniu niejawnym i
wykonane z odpowiednim zastosowaniem przepisów o postępowaniu egzekucyjnym jest
doręczane obowiązanemu przez organ egzekucyjny. W sprawach, w których wydanie
postanowienia następuje z urzędu, odpis postanowienia z uzasadnieniem przeznaczonym

dla obowiązanego, o ile zostało sporządzone, sąd przesyła bezpośrednio organowi
egzekucyjnemu. Zgodnie z art. 805 § 1 w zw. z art. 743 § 1 organ egzekucyjny powinien
doręczyć obowiązanemu postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia przy pierwszej
czynności egzekucyjnej. Wcześniejsze bowiem doręczenie może doprowadzić chociażby
do ukrycia majątku.
Ważne! Postanowienie jest doręczane obowiązanemu wraz z uzasadnieniem, chyba że
zostało ono wydane przez Sąd II instancji w wyniku skierowania do tego sądu wniosku o
udzielenie zabezpieczenia.
Ustanie zabezpieczenia
Istnieją trzy sposoby ustania zabezpieczenia:
– zabezpieczenie osiągnęło zamierzony cel;
– nastąpił upadek zabezpieczenia, czyli jego ustanie z mocy prawa;
– uchylenie zabezpieczenia przez Sąd (uwzględnienie zażalenia przez obowiązanego bądź
uwzględnienie jego wniosku o uchylenie prawomocnego postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia).
Egzekucja
Przepis artykułu 743 § 1 wskazuje, że jeżeli postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia
podlega wykonaniu w drodze egzekucji, do wykonania tego postanowienia stosuje się
odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym.
Ważne! Klauzule wykonalności nadaje Sąd z urzędu z chwilą wydania postanowienia o
udzieleniu zabezpieczenia
Z takim tytułem uprawniony może złożyć wniosek o wszczęcie postępowania
zabezpieczającego u Komornika. Opłata stosunkowa od wniosku o wykonanie
zabezpieczenia pieniężnego wynosi 5% wartości świadczenia, które ma podlegać
zabezpieczeniu. Przedmiotową opłatę zobowiązany jest uiścić uprawniony chyba , że jest
zwolniony z jej uiszczenia z mocy ustawy bądź orzeczenia sądu. Komornik nie pobiera
w/w opłaty w sprawach, w których zabezpieczone środki przekazywane są do
uprawnionego (np. alimenty)
Tytułami zabezpieczenia mogą być m.in.:
– postanowienia sądu (prokuratora) zaopatrzone w klauzulę wykonalności;
– nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym;
– Od 7 listopada 2019 roku wyrok pierwszej instancji sądu gospodarczego zasądzającego
świadczenie w pieniądzu lub rzeczach zamiennych
Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych dokonywane jest przez Komornika przez zajęcie
ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej
wierzytelności lub innego prawa majątkowego. Zabezpieczenie nie może obejmować
rzeczy, wierzytelności i praw, z których egzekucja jest wyłączona.
Z racji tego, że postępowanie zabezpieczające nie ma samoistnego charakteru, lecz
pozostaje w związku z postępowaniem w sprawie organ egzekucyjny po zabezpieczeniu
roszczenia ustala tylko koszty wykonania zabezpieczenia, wydając stosowne
postanowienie. Natomiast o ich rozstrzygnięciu decyduje Sąd na wniosek strony, której
udzielił zabezpieczenia (dotyczy to również kosztów zastępowa w postępowaniu
zabezpieczającym).

Upadek zabezpieczenia
Upadek oznacza ustanie zabezpieczenia z mocy prawa w wypadkach wskazanych w
ustawie. Ma ono miejsce w następujących sytuacjach:
Jeżeli:
– nie nastąpi w terminie wszczęcie przez uprawnionego postępowania rozpoznawczego;
– obowiązany złoży na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę zabezpieczenia
żądaną przez uprawnionego we wniosku o udzielenie zabezpieczenia;
– uprawniony nie uzyska w terminie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi
obowiązanego;
– w razie prawomocnego zwrotu albo odrzucenia pozwu lub wniosku, oddalenia
powództwa lub wniosku albo umorzenia postępowania rozpoznawczego;
– gdy zabezpieczenie zostało udzielone przed wszczęciem postępowania, jeżeli
uprawniony nie wystąpił we wszczętym postępowaniu w sprawie o całość roszczenia lub
też wystąpił o roszczenie inne niż te, które zostało zabezpieczone;
– po upływie 2 miesięcy liczonych od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu albo od uprawomocnienia się postanowienia o
odrzuceniu środka zaskarżenia wniesionego od tego orzeczenia przez obowiązanego;
– jeżeli uprawniony w terminie miesiąca liczonego od uprawomocnienia się orzeczenia
uwzględniającego roszczenie albo od uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu
środka zaskarżenia wniesionego od tego orzeczenia przez obowiązanego nie wniósł o
dokonanie dalszych czynności egzekucyjnych, gdy zabezpieczenie nastąpiło poprzez
zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo
innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego albo poprzez ustanowienia zarządu
przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego.
Terminy wymienione w pkt 6 i 7 mają zapobiec sytuacji, w której uprawniony po wygraniu
sprawy zwleka z wszczęciem postępowania egzekucyjnego i utrzymuje bez uzasadnienia
stan zabezpieczenia roszczenia.